Mapa - Bischofswerda

Bischofswerda – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia, w okręgu administracyjnym Drezno, w powiecie Budziszyn na Górnych Łużycach nad rzeką Wesenitz, położone ok. 33 km na wschód od Drezna i ok. 18 km na zachód od Budziszyna. Siedziba wspólnoty administracyjnej Bischofswerda. W 2013 r. miało 11,605 mieszkańców.

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1227 roku, kiedy to zapisano jej nazwę w formie Biscofiswerde. Nazwa była później notowana także w formach Bischopeswerde (1272), Bischoveswerde (1282), Bischofiswerde (1320), Bisschoffwerde (1411), Bisschoffwarten (1434), Bischwerde (1460), Bischwerdt (1530), Bischoffswerde (1538), Bischoffswerda (1671). Nazwa górnołużycka pojawiła się w źródłach pisanych pod koniec XVII wieku, po raz pierwszy w 1700 roku, kiedy odnotowano formę Biskopize. Późniejsze zapisy to: Bischkupiza (1761), Biskopicy (1843).

Nazwa miasta złożona jest z określnika Bischof i nazwy pospolitej -werd(a), a oznacza ‘osadę biskupią położoną nad wodą’. Pochodzi od średnio-wysoko-niemieckiego wyrazu pospolitego bischof, czyli ‘biskup’, i nawiązuje do faktu założenia miasta przez biskupów miśnieńskich. Rdzeń -werd(a) (staro-wysoko-niemieckie warid, werid, średnio-wysoko-niemieckie wert, -des, werder), czyli ‘wyspa, ostrów, półwysep, brzeg, wyniesiony kawałek lądu pośród mokradeł’, występuje z końcówką -a charakterystyczną dla nazw miejscowych regionu. Górnołużycka nazwa Biskopicy jest odpowiednikiem nazwy niemieckiej i składa się z nazwy pospolitej biskop (dawniej biskup) oraz przyrostka -icy.

W językach czeskim i polskim stosowana jest czasem forma Biskupice.

Lokalnie miasto funkcjonuje także pod nazwami obocznymi Schibbock, Schiebock, Schiebbock, pochodzącymi od dialektalnego Schiebbock ‘taczka’. Jest to nawiązanie do dawnych targów na miejskim rynku, podczas których pospolicie wykorzystywano te urządzenia.